Leki rozszerzające oskrzela to rodzaj leków, które ułatwiają oddychanie poprzez rozluźnienie mięśni w płucach i poszerzenie dróg oddechowych (oskrzeli).
Często są stosowane w leczeniu długotrwałych schorzeń, w których drogi oddechowe mogą stać się wąskie i zaognione, takich jak:
- astma , częsta choroba płuc spowodowana zapaleniem dróg oddechowych
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) , grupa chorób płuc, zwykle spowodowana paleniem, która utrudnia oddychanie
Leki rozszerzające oskrzela mogą być:
- krótkotrwały – stosowany jako krótkotrwała ulga w nagłych, nieoczekiwanych napadach duszności
- długo działający – stosowany regularnie w celu kontroli duszności w astmie i POChP oraz zwiększenia skuteczności kortykosteroidów w astmie
Leki rozszerzające oskrzela i kortykosteroidy
Wziewne kortykosteroidy są głównym lekiem zmniejszającym stan zapalny i zapobiegającym nawrotom astmy.
Ale niektórzy ludzie mogą również skorzystać na przyjmowaniu leków rozszerzających oskrzela w celu utrzymania drożności dróg oddechowych i wzmocnienia działania kortykosteroidów.
Nigdy nie należy przyjmować długo działających leków rozszerzających oskrzela bez kortykosteroidów.
Początkowe leczenie POChP obejmuje krótko- lub długo działające leki rozszerzające oskrzela, aw niektórych ciężkich przypadkach kortykosteroidy.
Leczenie kortykosteroidami i lekami rozszerzającymi oskrzela może wymagać użycia oddzielnych inhalatorów, ale coraz częściej leki te są dostarczane razem w pojedynczych inhalatorach.
Rodzaje leków rozszerzających oskrzela
Trzy najczęściej stosowane leki rozszerzające oskrzela to:
- agoniści beta-2, tacy jak salbutamol , salmeterol, formoterol i wilanterol
- leki antycholinergiczne, takie jak ipratropium, tiotropium, aklidyna i glikopironium
- teofilina
Agoniści beta-2 i leki przeciwcholinergiczne są dostępne zarówno w postaci krótko działającej, jak i długo działającej, podczas gdy teofilina jest dostępna tylko w postaci długo działającej.
Agoniści beta-2
Agoniści beta-2 są stosowani zarówno w astmie, jak i w POChP, chociaż niektóre typy są dostępne tylko w przypadku POChP.
Zazwyczaj są one wdychane za pomocą małego ręcznego inhalatora, ale mogą być również dostępne w postaci tabletek lub syropu.
W przypadku nagłych, ciężkich objawów można je również wstrzyknąć lub rozpylić.
Nebulizator to kompresor, który zamienia płynny lek w drobną mgiełkę, umożliwiając wdychanie dużej dawki leku przez ustnik lub maskę na twarz.
Agoniści beta-2 działają poprzez stymulację receptorów zwanych receptorami beta-2 w mięśniach wyściełających drogi oddechowe, co powoduje ich rozluźnienie i rozszerzenie (rozszerzenie) dróg oddechowych.
Należy je stosować ostrożnie u osób z:
- nadczynność tarczycy (nadczynność tarczycy) – stan, który występuje, gdy w organizmie jest za dużo hormonu tarczycy
- choroby sercowo-naczyniowe – stany wpływające na serce lub naczynia krwionośne
- nieregularne bicie serca (arytmia)
- wysokie ciśnienie krwi (nadciśnienie)
- cukrzyca – choroba trwająca całe życie, która powoduje zbyt wysoki poziom cukru we krwi
W rzadkich przypadkach agoniści beta-2 mogą pogorszyć niektóre objawy i możliwe powikłania tych stanów.
Leki antycholinergiczne
Leki antycholinergiczne (znane również jako leki przeciwmuskarynowe) są głównie stosowane w leczeniu POChP, ale kilka z nich można również stosować w przypadku astmy.
Zwykle są przyjmowane za pomocą inhalatora, ale mogą być rozpylane w celu leczenia nagłych i ciężkich objawów.
Leki przeciwcholinergiczne powodują poszerzenie dróg oddechowych poprzez blokowanie nerwów cholinergicznych.
Nerwy te uwalniają substancje chemiczne, które mogą powodować napięcie mięśni wyściełających drogi oddechowe.
Należy je stosować ostrożnie u osób z:
- łagodny przerost prostaty – gdy gruczoł krokowy zostaje powiększony, co może wpływać na sposób oddawania moczu
- niedrożność odpływu z pęcherza – każdy stan, który wpływa na wypływ moczu z pęcherza, taki jak kamienie pęcherza moczowego lub rak prostaty
- jaskra – narastanie ciśnienia w oku
Jeśli masz łagodny przerost prostaty lub niedrożność odpływu z pęcherza, leki antycholinergiczne mogą powodować problemy, takie jak trudności z oddawaniem moczu i brak możliwości całkowitego opróżnienia pęcherza.
Jaskra może się nasilić, jeśli do oczu przypadkowo dostaną się leki antycholinergiczne.
Teofilina
Teofilina jest zwykle przyjmowana w postaci tabletek lub kapsułek, ale inną wersję, zwaną aminofiliną, można podać bezpośrednio do żyły (dożylnie), jeśli objawy są ciężkie.
Nie jest jasne, jak dokładnie działa teofilina, ale wydaje się, że zmniejsza stan zapalny (obrzęk) w drogach oddechowych, a także rozluźnia wyściełające je mięśnie.
Działanie teofiliny jest słabsze niż innych leków rozszerzających oskrzela i kortykosteroidów.
Bardziej prawdopodobne jest również wywołanie skutków ubocznych, dlatego często jest stosowany razem z tymi lekami, jeśli nie są wystarczająco skuteczne.
Teofilinę należy stosować ostrożnie u osób z:
- nadczynność tarczycy
- choroba sercowo-naczyniowa
- problemy z wątrobą, takie jak choroba wątroby
- wysokie ciśnienie krwi
- otwarte rany rozwijające się na wyściółce żołądka (wrzody żołądka)
- stan, który wpływa na mózg i powoduje powtarzające się napady (drgawki) (padaczka)
Teofilina może pogorszyć te warunki. U osób z problemami z wątrobą może czasami prowadzić do niebezpiecznego gromadzenia się leków w organizmie.
Inne leki mogą również powodować nieprawidłowe gromadzenie się teofiliny w organizmie. Powinien to zawsze zostać sprawdzony przez lekarza.
Osoby w podeszłym wieku mogą również wymagać dodatkowego monitorowania podczas przyjmowania teofiliny.
Skutki uboczne
Skutki uboczne leków rozszerzających oskrzela mogą się różnić w zależności od konkretnego przyjmowanego leku.
Przeczytaj ulotkę dołączoną do leków, aby zobaczyć, jakie są konkretne skutki uboczne.
Ogólne skutki uboczne leków rozszerzających oskrzela obejmują:
- drżenie, szczególnie w rękach
- bóle głowy
- suchość w ustach
- nagle zauważalne bicie serca (kołatanie serca)
- skurcze mięśni
- kaszel
- nudności i wymioty
- biegunka
Dowiedz się więcej o skutkach ubocznych leków rozszerzających oskrzela
Ciąża i karmienie piersią
W większości przypadków leki rozszerzające oskrzela należy przyjmować normalnie podczas ciąży lub karmienia piersią.
Ale porozmawiaj ze swoim lekarzem rodzinnym, jeśli regularnie używasz leków rozszerzających oskrzela i rozważasz posiadanie dziecka lub podejrzewasz, że jesteś w ciąży.
Ciąża może wpływać na astmę , dlatego ważne jest, aby kontynuować przyjmowanie leków i regularnie je monitorować, aby mieć pewność, że stan jest kontrolowany.
Interakcje z innymi lekami
Leki rozszerzające oskrzela mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami, co może wpływać na ich działanie lub zwiększać ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Niektóre z leków, które mogą wchodzić w interakcje z lekami rozszerzającymi oskrzela (szczególnie teofiliną), obejmują:
- niektóre leki moczopędne, rodzaj leków, które pomagają usuwać płyny z organizmu
- niektóre leki przeciwdepresyjne , w tym inhibitory monoaminooksydazy (IMAO) i trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TCA)
- digoksyna, lek stosowany w leczeniu arytmii
- benzodiazepiny, rodzaj środka uspokajającego, który czasami może być stosowany jako krótkotrwałe leczenie lęku lub problemów ze snem (bezsenność)
- lit, lek stosowany w leczeniu ciężkiej depresji i choroby afektywnej dwubiegunowej
- chinolony, rodzaj antybiotyków
To nie jest pełna lista wszystkich leków, które mogą wchodzić w interakcje z lekami rozszerzającymi oskrzela i nie wszystkie te interakcje dotyczą każdego rodzaju leku rozszerzającego oskrzela.
Zawsze uważnie przeczytaj ulotkę informacyjną dla pacjenta dołączoną do leku.
Możesz znaleźć specjalną ulotkę dotyczącą leków od A do Z na stronie internetowej MHRA .
W razie wątpliwości porozmawiaj z farmaceutą lub lekarzem rodzinnym.