Celiakia jest spowodowana nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na gluten białkowy, który znajduje się w żywności takiej jak chleb, makaron, płatki zbożowe i ciastka .
Jest to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy myli zdrowe komórki i substancje za szkodliwe i wytwarza przeciwko nim przeciwciała (przeciwciała zwykle zwalczają bakterie i wirusy).
W przypadku celiakii układ odpornościowy myli jedną z substancji wchodzących w skład glutenu, zwaną gliadyną, jako zagrożenie dla organizmu. Wytwarzane przeciwciała powodują stan zapalny (zaczerwienienie i obrzęk) powierzchni jelita.
Powierzchnia jelita jest zwykle pokryta milionami maleńkich, rurkowatych narośli zwanych kosmkami. Kosmki zwiększają powierzchnię jelit i pomagają im skuteczniej trawić pokarm.
Jednak w celiakii uszkodzenie i stan zapalny błony śluzowej jelita spłaszcza kosmki, zmniejszając ich zdolność wspomagania trawienia.
W rezultacie jelita nie są w stanie trawić składników odżywczych z pożywienia, co powoduje objawy celiakii .
Owies
Niektóre osoby z celiakią mogą stwierdzić, że jedzenie owsa może wywoływać objawy. Dzieje się tak, ponieważ niektóre rodzaje owsa mogą być zanieczyszczone innymi ziarnami podczas produkcji.
Owies zawiera również białko zwane aweniną, które jest podobne do glutenu. Większość osób z celiakią może bezpiecznie jeść aweninę. Istnieją jednak dowody sugerujące, że bardzo niewielka liczba osób może nadal być wrażliwa na produkty bezglutenowe i niezawierające zanieczyszczonego owsa.
Zwiększone ryzyko
Nie wiadomo, dlaczego ludzie chorują na celiakię. Nie jest również jasne, dlaczego niektóre mają łagodne objawy, podczas gdy inne mają poważne objawy.
Jednak opisane poniżej czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia choroby trzewnej.
Historia rodzinna
Celiakia często występuje w rodzinach. Jeśli masz bliskiego krewnego z tą chorobą, na przykład rodzica lub rodzeństwo, Twoje szanse na to również są zwiększone.
Ryzyko to wynosi około 10% dla osób z historią rodzinną. Jeśli masz identycznego bliźniaka z celiakią, istnieje 75% szansy, że również rozwiniesz tę chorobę.
Badania pokazują, że celiakia jest silnie powiązana z wieloma mutacjami genetycznymi (nieprawidłowymi zmianami w instrukcjach kontrolujących aktywność komórki), które wpływają na grupę genów zwanych genami HLA-DQ. Geny HLA-DQ są odpowiedzialne za rozwój układu odpornościowego i mogą być przekazywane przez rodzinę.
Jednak mutacje w genach HLA-DQ są powszechne i występują u około jednej trzeciej populacji. Sugeruje to, że coś innego, na przykład czynniki środowiskowe, musi wywołać celiakię u niektórych osób.
Czynniki środowiskowe
Bardziej prawdopodobne jest wystąpienie celiakii, jeśli miałeś infekcję układu pokarmowego (taką jak infekcja rotawirusowa ) we wczesnym dzieciństwie.
Istnieją również dowody na to, że wprowadzenie glutenu do diety dziecka przed ukończeniem 3 miesiąca życia może zwiększyć ryzyko zachorowania na celiakię.
Większość ekspertów zaleca zaczekanie, aż Twoje dziecko będzie miało co najmniej 6 miesięcy, zanim podasz mu jedzenie zawierające gluten.
Może również istnieć zwiększone ryzyko rozwoju choroby trzewnej u niemowląt, jeśli nie są one karmione piersią po wprowadzeniu glutenu do diety.
Przeczytaj więcej o pierwszych pokarmach stałych Twojego dziecka .
Inne schorzenia
Szereg innych schorzeń może zwiększać ryzyko rozwoju celiakii, w tym:
- cukrzyca typu 1
- choroby tarczycy
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego – stan układu pokarmowego powodujący zapalenie okrężnicy (jelita grubego)
- zaburzenia neurologiczne (wpływające na mózg i układ nerwowy), takie jak padaczka
- Zespół Downa i zespół Turnera
Nie jest jasne, czy te schorzenia bezpośrednio zwiększają ryzyko zachorowania na celiakię, czy też one i celiakia są spowodowane inną, pojedynczą przyczyną.