Mutyzm wybiórczy to poważne zaburzenie lękowe, w którym dana osoba nie jest w stanie mówić w pewnych sytuacjach społecznych, na przykład z kolegami z klasy lub z krewnymi, których nie widuje zbyt często.
Zwykle zaczyna się w dzieciństwie i nieleczony może trwać do dorosłości.
Dziecko lub dorosły z mutyzmem wybiórczym nie odmawia ani nie decyduje się nie mówić w określonych momentach, dosłownie nie jest w stanie mówić.
Oczekiwanie rozmowy z pewnymi ludźmi wywołuje zamrożoną reakcję z uczuciem paniki, jak ciężki przypadek tremy, a rozmowa jest niemożliwa.
Z czasem osoba nauczy się przewidywać sytuacje, które wywołują tę niepokojącą reakcję i zrobi wszystko, co w jej mocy, aby ich uniknąć.
Jednak osoby z mutyzmem wybiórczym mogą swobodnie rozmawiać z określonymi osobami, takimi jak bliska rodzina i przyjaciele, gdy w pobliżu nie ma nikogo innego, kto mógłby wywołać reakcję zamrożenia.
Mutyzm wybiórczy dotyka około 1 na 140 małych dzieci. Częściej występuje u dziewcząt i dzieci uczących się drugiego języka, na przykład tych, którzy niedawno wyemigrowali z kraju urodzenia.
Oznaki mutyzmu wybiórczego
Mutyzm wybiórczy zwykle zaczyna się we wczesnym dzieciństwie, między 2 a 4 rokiem życia. Często po raz pierwszy zauważa się, że dziecko zaczyna wchodzić w interakcje z osobami spoza rodziny, na przykład kiedy zaczyna przedszkole lub szkołę.
Głównym znakiem ostrzegawczym jest wyraźny kontrast w zdolności dziecka do interakcji z różnymi ludźmi, charakteryzujący się nagłym bezruchem i zamrożonym wyrazem twarzy, gdy oczekuje się, że będzie rozmawiać z kimś, kto znajduje się poza jego strefą komfortu.
Mogą unikać kontaktu wzrokowego i pojawiać się:
- nerwowy, niespokojny lub niezręczny społecznie
- niegrzeczny, bezinteresowny lub nadąsany
- czepliwy
- nieśmiały i wycofany
- sztywny, napięty lub słabo skoordynowany
- uparty lub agresywny, mający napady złości, gdy wracają do domu ze szkoły lub złość, gdy są pytani przez rodziców
Bardziej pewne siebie dzieci z mutyzmem wybiórczym mogą używać gestów do komunikowania się – na przykład mogą kiwać głową na „tak” lub potrząsać głową na „nie”.
Jednak dzieci z poważniejszą chorobą unikają wszelkich form komunikacji – mówienia, pisania lub gestów.
Niektórym dzieciom może udać się odpowiedzieć kilkoma słowami lub mogą mówić zmienionym głosem, na przykład szeptem.
Co powoduje mutyzm wybiórczy
Eksperci uważają mutyzm wybiórczy za strach (fobię) przed rozmową z określonymi osobami. Przyczyna nie zawsze jest jasna, ale wiadomo, że wiąże się z lękiem.
Dziecko zwykle ma skłonność do lęku i ma trudności z podążaniem za codziennymi wydarzeniami.
Dowiedz się więcej o lęku u dzieci .
Wiele dzieci jest zbyt zdenerwowanych, by mówić, gdy są oddzielone od rodziców i przenosi ten niepokój na dorosłych, którzy próbują je uspokoić.
Jeśli mają zaburzenia mowy i języka lub problemy ze słuchem, mówienie może być jeszcze bardziej stresujące.
Niektóre dzieci mają problemy z przetwarzaniem informacji sensorycznych, takich jak głośny hałas i przepychanie się przez tłumy – stan znany jako dysfunkcja integracji sensorycznej.
Może to spowodować ich „zamknięcie” i niemożność mówienia, gdy są przytłoczeni w ruchliwym otoczeniu. Ponownie, ich niepokój może przenieść się na inne osoby w tym środowisku.
Nie ma dowodów na to, że dzieci z mutyzmem wybiórczym są bardziej narażone na wykorzystywanie, zaniedbanie lub traumę niż jakiekolwiek inne dziecko.
Kiedy mutyzm występuje jako objaw stresu pourazowego , ma on zupełnie inny schemat i dziecko nagle przestaje mówić w środowiskach, w których wcześniej nie sprawiało mu trudności.
Jednak ten rodzaj wycofania mowy może prowadzić do mutyzmu wybiórczego, jeśli nie są adresowane do czynników wyzwalających, a dziecko rozwija bardziej ogólny niepokój związany z komunikacją.
Innym błędnym przekonaniem jest to, że dziecko z mutyzmem wybiórczym kontroluje lub manipuluje lub ma autyzm . Nie ma związku między mutyzmem wybiórczym a autyzmem, chociaż dziecko może mieć jedno i drugie.
Diagnozowanie mutyzmu wybiórczego
Nieleczona mutyzm wybiórczy może prowadzić do izolacji, niskiej samooceny i zespołu lęku społecznego . Jeśli nie będzie zarządzana, może trwać do okresu dojrzewania i dorosłości.
Diagnoza u dzieci
Dziecko może skutecznie przezwyciężyć mutyzm wybiórczy, jeśli zostanie zdiagnozowany we wczesnym wieku i odpowiednio leczony.
Ważne jest, aby mutyzm wybiórczy został wcześnie rozpoznany przez rodziny i szkoły, aby mogły współpracować w celu zmniejszenia lęku dziecka. Personel wczesnoszkolny i szkoły mogą zostać przeszkoleni, aby móc zapewnić odpowiednie wsparcie.
Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko ma mutyzm wybiórczy i pomoc nie jest dostępna lub istnieją dodatkowe obawy – na przykład dziecko ma trudności ze zrozumieniem instrukcji lub przestrzeganiem rutyny – poproś o formalną diagnozę u wykwalifikowanego logopedy.
Możesz skontaktować się bezpośrednio z poradnią logopedyczną lub porozmawiać z pielęgniarką środowiskową lub lekarzem rodzinnym, który może Cię skierować. Nie akceptuj opinii, że Twoje dziecko z tego wyrośnie lub jest „po prostu nieśmiałe”.
Twój lekarz rodzinny lub lokalna kliniczna grupa zleceń (CCG) powinna być w stanie podać numer telefonu do najbliższego ośrodka terapii mowy i języka .
Starsze dzieci mogą również potrzebować wizyty u specjalisty zdrowia psychicznego lub szkolnego psychologa edukacyjnego.
Lekarz może początkowo chcieć porozmawiać z Tobą bez obecności dziecka, abyś mógł swobodnie rozmawiać o wszelkich obawach związanych z rozwojem lub zachowaniem dziecka.
Będą chcieli dowiedzieć się, czy w rodzinie występowały zaburzenia lękowe i czy coś powoduje niepokój, na przykład zakłócenie rutyny lub trudności w nauce drugiego języka. Przyjrzą się również cechom behawioralnym i przeprowadzą pełną historię medyczną.
Osoba z mutyzmem wybiórczym może nie być w stanie mówić podczas oceny, ale lekarz powinien być na to przygotowany i chcieć znaleźć inny sposób komunikacji.
Na przykład mogą zachęcać dziecko z mutyzmem wybiórczym do komunikowania się przez rodziców lub sugerować, aby starsze dzieci lub dorośli zapisywali swoje odpowiedzi lub korzystali z komputera.
Diagnoza u dorosłych
Dorośli mogą przezwyciężyć mutyzm wybiórczy, chociaż mogą nadal doświadczać psychologicznych i praktycznych skutków spędzania lat bez interakcji społecznych lub niemożności osiągnięcia swojego potencjału akademickiego lub zawodowego.
Najlepiej byłoby, gdyby dorośli zostali przyjęci przez specjalistę zdrowia psychicznego, który ma dostęp do wsparcia logopedy lub innego kompetentnego specjalisty.
Wskazówki diagnostyczne
Mutyzm wybiórczy jest diagnozowany zgodnie z określonymi wytycznymi. Obejmują one obserwacje dotyczące osoby zainteresowanej, jak opisano:
- nie zabierają głosu w określonych sytuacjach, np. na lekcjach szkolnych lub gdy mogą być podsłuchani publicznie
- potrafią normalnie mówić w sytuacjach, w których czują się komfortowo, np. gdy są sami z rodzicami w domu lub w pustej klasie lub sypialni
- ich niezdolność do rozmowy z określonymi osobami trwała co najmniej 1 miesiąc (2 miesiące w nowym otoczeniu)
- ich niezdolność do mówienia przeszkadza im w funkcjonowaniu w takim otoczeniu
- ich niezdolności do mówienia nie można lepiej wytłumaczyć innym zaburzeniem behawioralnym, psychicznym lub komunikacyjnym
Powiązane trudności
Dziecko z mutyzmem wybiórczym często będzie mieć inne lęki i niepokoje społeczne , a także może mieć dodatkowe trudności z mową i językiem.
Często obawiają się robić czegokolwiek, co zwraca na nich uwagę, ponieważ myślą, że robiąc to, ludzie będą oczekiwać, że będą mówić.
Na przykład dziecko może nie dawać z siebie wszystkiego w klasie po tym, jak inne dzieci proszono o przeczytanie dobrej pracy, lub może obawiać się zmiany rutyny, jeśli wywoła to komentarze lub pytania. Wielu obawia się popełnienia błędów.
Wypadki i infekcje dróg moczowych mogą wynikać z niemożności poproszenia o skorzystanie z toalety i trzymania się w niej godzinami. Dzieci w wieku szkolnym mogą unikać jedzenia i picia w ciągu dnia, więc nie muszą się usprawiedliwiać.
Dzieci mogą mieć trudności z zadaniami domowymi lub niektórymi tematami, ponieważ nie mogą zadawać pytań w klasie.
Nastolatki mogą nie rozwinąć samodzielności, ponieważ boją się wychodzić z domu bez opieki. Dorośli mogą nie mieć kwalifikacji, ponieważ nie mogą uczestniczyć w życiu studenckim ani w kolejnych rozmowach kwalifikacyjnych.
Leczenie mutyzmu wybiórczego
Przy odpowiednim postępowaniu i leczeniu większość dzieci jest w stanie przezwyciężyć mutyzm wybiórczy. Ale im są starsi, gdy stan zostanie zdiagnozowany, tym dłużej to potrwa.
Skuteczność leczenia będzie zależała od:
- jak długo dana osoba ma mutyzm wybiórczy
- czy mają dodatkowe trudności w komunikacji lub uczeniu się lub niepokój
- współpraca wszystkich osób zaangażowanych w ich edukację i życie rodzinne
Leczenie nie skupia się na samym mówieniu, ale na zmniejszaniu lęku związanego z mówieniem.
Zaczyna się od usunięcia presji na osobę, która mówi. Następnie powinni stopniowo przechodzić od relaksu w szkole, przedszkolu lub otoczeniu towarzyskim do wypowiadania pojedynczych słów i zdań do jednej osoby, zanim ostatecznie będą mogli swobodnie mówić do wszystkich ludzi w każdym miejscu.
Można uniknąć potrzeby indywidualnego traktowania, jeśli rodzina i personel we wczesnych latach życia współpracują, aby zmniejszyć niepokój dziecka, tworząc dla niego pozytywne środowisko.
To znaczy:
- nie pozwalając dziecku wiedzieć, że jesteś niespokojny
- upewniając ich, że będą mogli mówić, kiedy będą gotowi
- koncentrując się na zabawie
- chwalenie wszystkich wysiłków, jakie dziecko podejmuje, aby przyłączyć się do innych i wchodzić z nimi w interakcje, takie jak podawanie i branie zabawek, kiwanie głową i wskazywanie
- nie okazując zdziwienia, kiedy dziecko mówi, ale reagując ciepło, jak na każde inne dziecko
Oprócz tych zmian środowiskowych starsze dzieci mogą potrzebować indywidualnego wsparcia, aby przezwyciężyć lęk.
Najbardziej skutecznymi rodzajami leczenia są terapia poznawczo-behawioralna (CBT) i terapia behawioralna.
Terapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) pomaga osobie skupić się na tym, jak myśli o sobie, świecie i innych ludziach oraz jak ich postrzeganie tych rzeczy wpływa na ich myśli i uczucia. CBT również kwestionuje lęki i uprzedzenia poprzez stopniowe ujawnianie.
CBT jest prowadzone przez specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym i jest bardziej odpowiednie dla starszych dzieci, nastolatków – szczególnie tych doświadczających zespołu lęku społecznego – i dorosłych, którzy dorastali z mutyzmem wybiórczym.
Młodsze dzieci mogą również skorzystać na podejściach opartych na CBT, zaprojektowanych w celu wspierania ich ogólnego dobrego samopoczucia.
Na przykład może to obejmować rozmowę o lęku i zrozumienie, jak wpływa on na ich ciało i zachowanie, a także naukę szeregu technik zarządzania lękiem lub strategii radzenia sobie.
Terapia behawioralna
Terapia behawioralna ma na celu działanie w kierunku pożądanych zachowań i wzmacnianie ich, zastępując złe nawyki dobrymi.
Zamiast badać przeszłość lub myśli danej osoby, koncentruje się na pomocy w walce z bieżącymi trudnościami, stosując stopniowe podejście, które pomaga pokonać lęki.
Istnieje kilka technik opartych na TPB i terapii behawioralnej, które są przydatne w leczeniu mutyzmu wybiórczego. Mogą być używane w tym samym czasie przez osoby indywidualne, członków rodziny oraz personel szkoły lub uczelni, ewentualnie pod kierunkiem logopedy lub psychologa.
Zanikanie bodźca
W zanikaniu bodźców osoba z mutyzmem wybiórczym swobodnie komunikuje się z kimś, na przykład z rodzicem, gdy nikogo innego nie ma.
Inna osoba zostaje wprowadzona w sytuację, a gdy zaczyna mówić, rodzic się wycofuje. Nowa osoba może w ten sam sposób przedstawić więcej osób.
Wzmocnienie pozytywne i negatywne
Wzmocnienie pozytywne i negatywne polega na przychylnym reagowaniu na wszystkie formy komunikacji, a nie na nieumyślnym zachęcaniu do unikania i milczenia.
Jeśli dziecko jest pod presją rozmowy, odczuje wielką ulgę, gdy minie chwila, co wzmocni jego przekonanie, że rozmowa jest negatywnym doświadczeniem.
Odczulanie
Odczulanie to technika polegająca na zmniejszaniu wrażliwości osoby na słyszenie ich głosu przez innych ludzi poprzez udostępnianie nagrań głosu lub wideo.
Na przykład poczta e-mail lub komunikator internetowy może przekształcić się w wymianę nagrań głosowych lub wiadomości poczty głosowej, a następnie bardziej bezpośrednią komunikację, taką jak rozmowy telefoniczne lub przez Skype.
Modelacja
Kształtowanie polega na użyciu dowolnej techniki, która umożliwia osobie stopniowe wytwarzanie odpowiedzi bliższej pożądanemu zachowaniu.
Na przykład, zaczynając od głośnego czytania, potem kolejno czytając, a następnie interaktywne gry w czytaniu, ustrukturyzowane ćwiczenia mówienia i wreszcie dwustronna rozmowa.
Stopniowana ekspozycja
W stopniowej ekspozycji najpierw rozwiązuje się sytuacje, które powodują najmniejszy niepokój. Przy realistycznych celach i powtarzanej ekspozycji niepokój związany z tymi sytuacjami zmniejsza się do możliwego do opanowania poziomu.
Starsze dzieci i dorośli powinni zastanowić się, ile niepokoju powodują różne sytuacje, takie jak odbieranie telefonu lub pytanie nieznajomego o godzinę.
Medycyna
Medycyna jest naprawdę odpowiednia tylko dla starszych dzieci, nastolatków i dorosłych, których lęk doprowadził do depresji i innych problemów.
Lekarstwa nigdy nie powinny być przepisywane jako alternatywa dla zmian środowiskowych i podejść behawioralnych. Chociaż niektórzy pracownicy służby zdrowia zalecają stosowanie kombinacji leków i terapii behawioralnych u dorosłych z mutyzmem wybiórczym.
Jednak leki przeciwdepresyjne mogą być stosowane razem z programem leczenia w celu zmniejszenia poziomu lęku, szczególnie jeśli wcześniejsze próby zaangażowania pacjenta w leczenie zakończyły się niepowodzeniem.
Rady dla rodziców
- Nie naciskaj ani nie przekupuj dziecka, aby zachęcić je do mówienia.
- Pokaż dziecku, że rozumiesz, że boi się mówić i czasami ma trudności z mówieniem. Powiedz im, że mogą zrobić małe kroki, kiedy poczują się gotowi, i zapewnij ich, że rozmowa stanie się łatwiejsza.
- Nie chwal swojego dziecka publicznie za wystąpienie, ponieważ może to spowodować zakłopotanie. Poczekaj, aż zostaniesz z nimi sam i zastanów się nad specjalną gratką za ich osiągnięcie.
- Zapewnij swoje dziecko, że komunikacja niewerbalna, na przykład uśmiechanie się i machanie ręką, jest w porządku, dopóki nie poczuje się lepiej podczas rozmowy.
- Nie unikaj przyjęć ani wizyt rodzinnych, ale zastanów się, jakie zmiany w środowisku są konieczne, aby sytuacja była bardziej komfortowa dla Twojego dziecka.
- Poproś przyjaciół i krewnych, aby dali dziecku czas na rozgrzewkę we własnym tempie i skupienie się na zabawnych zajęciach, zamiast zachęcać je do rozmowy.
- Oprócz ustnej otuchy, okaż im miłość, wsparcie i cierpliwość.
Uzyskiwanie pomocy i wsparcia
Nastolatki i dorośli z mutyzmem wybiórczym mogą znaleźć informacje i wsparcie w iSpeak , Finding Our Voices i grupie Facebook SM SpaceCafe .
Stowarzyszenie Informacji i Badań nad Selektywnym Mutyzmem (SMiRA) jest kolejnym dobrym źródłem informacji dla osób dotkniętych mutyzmem wybiórczym. Jest też strona SMiRA na Facebooku .
Royal College of Speech and Language Therapists oraz Association of Speech and Language Therapists in Independent Practice mogą pomóc w znalezieniu specjalistów w Twojej okolicy z doświadczeniem w leczeniu mutyzmu wybiórczego.